Το αστυνομικό μυθιστόρημα θεωρείτο παλαιότερα από την κριτική ως παραλογοτεχνικό είδος, με τυποποιημένο γράψιμο, εύπεπτα μηνύματα και επιφανειακούς ήρωες, που καθόλου δεν ενοχλούσε του fun του είδους. Τα τελευταία χρόνια όμως σε Αμερική και Ευρώπη άνοιξαν νέες προοπτικές στο είδος και αναπτύχθηκε μια νέα δυναμική και πολυμορφία στην αναμόρφωση του παλιού πλαισίου των αστυνομικών ιστοριών, που οδήγησε σε επανεκτιμήσεις κοινό και κριτικούς.
Η παντοδυναμία της πλοκής υποχώρησε αφήνοντας χώρο στην παρατήρηση της σύγχρονης κοινωνικής ζωής, στη ψυχολογική ανάλυση, στο στοχασμό, στην καυτηρίαση θεσμών και νοοτροπιών. Το νέο αστυνομικό μυθιστόρημα οδηγείται πλέον στην αναζήτηση της πραγματικότητας της γραφής του με τους όρους της τέχνης.
Στη Ελλάδα, Ο Πέτρος Μάρκαρης, ήδη διακεκριμένος θεατρικός συγγραφέας μπαίνει στο χώρο του αστυνομικού μυθιστορήματος από το 1995 («Νυχτερινό δελτίο»), ακολουθώντας τη μοντέρνα στροφή του αστυνομικού μυθιστορήματος διεθνώς.
Διάδοχος του διάσημου αστυνόμου Μπέκα του Μαρή γίνεται μετά από μια εικοσαετία ο αστυνόμος Χαρίτος. Ο Χαρίτος, ένας μικροαστός μεσήλικας, χωρίς σωματική δύναμη ή ιδιαίτερα χαρίσματα, πρωταγωνιστεί στα αστυνομικά μυθιστορήματα του Πέτρου Μάρκαρη, στα ίχνη της παράδοσης λαϊκών μυθιστορημάτων σε συνέχειες, με τον ίδιο κεντρικό ήρωα σε καινούργιες, κάθε φορά, περιπέτειες. Έχει χόμπι την ανάγνωση του λεξικού του Δημητράκου, οδηγεί ένα παμπάλαιο Μιραφιόρι και πίνει γλυκύ βραστό. Παράλληλα με τις σκέψεις και τις κινήσεις του Χαρίτου, περιγράφονται κτίρια και δρόμοι της Αθήνας με τα ονόματά τους, σχολιάζεται το κυκλοφοριακό πρόβλημα και οι σχετικές συμπεριφορές στην οδήγηση. Η Αθήνα δοσμένη τόσο παραστατικά αναδεικνύεται ως ένας ακόμα ήρωας του μυθιστορήματος.
Με τον αστυνόμο Χαρίτο συμπρωταγωνιστούν, σε βασικούς ή δευτερεύοντες ρόλους, η οικογένειά του - η υπερπροστατευτική σύζυγος Αριάδνη και η κόρη του, που αποκτά το διδακτορικό της Νομικής -, οι συνάδερφοί του στην Αστυνομία, οι αστυνομικοί ρεπόρτερ, ο έμπιστος και φίλος του Λάμπρος Ζήσης - «κομμουνιστής παλαιάς κοπής» -, το όπλο του εγκλήματος, ένα Λούγκερ του1942, οι «ελληνορθόδοξοι μαχητές στη Βοσνία», άνθρωποι των media, ως και ο υπουργός Δημόσιας Τάξης
Στο «Βασικό μέτοχο» (2006), παρακολουθούνται δύο παράλληλες υποθέσεις με κεντρικό άξονα το πολιτικό έγκλημα: η απελευθέρωση των επιβατών του πλοίου «El Greco», που δέχτηκε τρομοκρατική επίθεση και η εξιχνίαση διαδοχικών φόνων από το Τμήμα Ανθρωποκτονιών. Η εμπλοκή του αστυνόμου Χαρίτου στην πρώτη υπόθεση γίνεται μέσω της κόρης του Κατερίνας, που κρατείται στο πλοίο και στη δεύτερη ως υπεύθυνος για τις έρευνες. Οι δύο υποθέσεις συνδέονται με ευρηματικό τρόπο από το συγγραφέα και τα δύο επίπεδα δράσης τελικά συγκλίνουν.
Ο Πέτρος Μάρκαρης θίγει πληθώρα θεμάτων, από τη βία ως την τρομοκρατία, από τους ταγματασφαλίτες στην Κατοχή μέχρι τις διεθνείς μυστικές υπηρεσίες, από την εγκατάλειψη των ολυμπιακών έργων μέχρι την ανικανότητα του υπουργού Δημόσιας Τάξης.
Στόχος του «εθνικιστή» δράστη, αλλά και του ηθικού αυτουργού των δολοφονιών είναι η εξάλειψη της διαφήμισης από τα MME, που στην ουσία είναι ο «βασικός μέτοχος» των καναλιών, καθορίζοντας το είδος και την ποιότητα των εκπομπών, η ανατροπή της οικονομίας από τη σταδιακή αποδυνάμωση των καναλιών και των επιχειρήσεων που προβάλλονται και κατ’ επέκταση η αποδυνάμωση και ανατροπή του πολιτεύματος.
Παρόλο που οι εκτενείς αναφορές του συγγραφέα στο λεξικό του Δημητράκου μερικές φορές μπορεί να κουράζουν ή κάποια πράγματα να παραμένουν ανεπαρκώς αιτιολογημένα, όπως η εύρεση των θυμάτων στις εγκαταλειμμένες ολυμπιακές εγκαταστάσεις, η πλοκή δεν επηρεάζεται. Ο τρόπος της αφήγησης είναι απολαυστικός και βρίθει από νεοελληνικά αποφθέγματα και κλισέ για τη κακοδαιμονία του τόπου. Η γλώσσα είναι στρωτή, οι διάλογοι είναι εξαιρετικοί και θυμίζουν τον θεατρικό Μάρκαρη Οι χαρακτήρες, ευδιάκριτοι, ζουν μια πραγματική ζωή, η καθημερινότητα προσφέρει πλήθος ερεθίσματα, και η τελική λύση έχει την απαιτούμενη αληθοφάνεια.
Δημήτρης Παλάζης, 02/07/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου