Ο Οδυσσέας του Τζόυς (1882- 1941),το έκτο κατά σειρά έργο του συγγραφέα, αποτέλεσε τομή στην ιστορία της πεζογραφίας. Ο Τ. Σ. Ελιοτ το χαρακτήρισε σαν «το βιβλίο, στο οποίο χρωστάμε όλοι κι από το οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς μας ». Ο Μπόρχες μίλησε για «ήπειρο νοήματος». Πρόκειται για ένα βιβλίο με ήρωες που δεν συμπαθείς εύκολα, που δεν διαβάζεται εύκολα, αλλά, όπως όλα τα μεγάλα βιβλία, κατακτάται.
Ο Οδυσσέας ξαναγράφει την ιστορία του στο Δουβλίνο με το όνομα Λεοπόλδος Μπλουμ. Οδύσσεια μιας μέρας σε 800 πυκνογραμμένες σελίδες μεγάλου μεγέθους στην ελληνική έκδοση από τις εκδόσεις Κέδρος, σε μετάφραση Σωκράτη Καψάσκη.
Διαβάζοντάς τον Οδυσσέα έχεις να κατανικήσεις την κούραση μιας μονοήμερης Οδύσσειας, που πολλά τελούνται στο μυαλό των ηρώων. Ο χρόνος μοιάζει κολλημένος στον τοίχο: 16 Ιουνίου 1916. Την επαύριο θα 'χει τελειώσει το ταξίδι ή το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ. Κολλημένο στο χρόνο σαν σύμβολο. Δεκάδες πρόσωπα παρελαύνουν, έρχονται και ξαναφεύγουν, αφήνοντας πολυποίκιλα στίγματα. Το Δουβλίνο ανασταίνεται. Είναι η Ιθάκη της εποχής. Το σημείο αναχώρησης και το σημείο επιστροφής μιας πορείας, που άλλοτε θυμίζει ευθεία, άλλοτε έλικα, που υφαρπάζει το χώρο σε μια περιδίνηση, άλλοτε ποικίλα είδη καμπυλών που διαχέονται προς κάθε κατεύθυνση. Μια συναρπαστική μικρογραφία του σύγχρονου κόσμου, των συνιστωσών της ηθικής και πνευματικής του πορείας.
Κάθε κεφάλαιο συνδέεται και μ' ένα συγκεκριμένο επεισόδιο της Ομηρικής Οδύσσειας, σύμφωνα με του μελετητές του. Ενδεικτικά, η μετάβαση του Μπλουμ στο νεκροταφείο για την κηδεία του Ντίγκναμ αντιστοιχείται στην κάθοδο του Οδυσσέα στον Άδη. Τα κορίτσια του μπαρ του Ξενοδοχείου Όρμοντ είναι οι Σειρήνες Η Κίρκη είναι ένα πορνείο της νυχτερινής πόλης κ.ο.κ.
Ανάμεικτα είδη γραφής, τριτοπρόσωπη αφήγηση, εσωτερικός μονόλογος, θεατρική γραφή, ποιητικά στιγμιότυπα, στίχοι, εν ολίγοις, σχεδόν όλοι οι μέχρι τότε τρόποι γραφής στο μυθιστόρημα. Το παραλήρημα μάλιστα της Μόλλυ Μπλουμ (αντιστοιχία της Πηνελόπης) στο τελευταίο κεφάλαιο, δίνεται χωρίς στίξη.
Ο νέος Οδυσσέας, ο Λεοπόλδος Μπλουμ, όπως ο καθένας μας, μαστορεύει τη δική του Ιθάκη. Βρίσκεται τόσο κοντά στην πραγματικότητα , αλλά και τόσο μακριά της, που η θέασή της φαντάζει με όνειρο.
Δημήτρης Παλάζης, 07/09/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου