«Η τρίτη Επανάσταση» του πολιτικού φιλόσοφου και ακτιβιστή Μάρεη Μπούκτσιν (1921-2006) είναι μια τετράτομη ιστορία των επαναστατικών κινημάτων που εκδηλώθηκαν στην Ευρώπη και την Αμερική κατά τους νεότερους χρόνους. Στον πρώτο τόμο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, αρχίζει από τους πολέμους των χωρικών στο τέλος του Μεσαίωνα για να προχωρήσει κατόπιν στην αναλυτική εξέταση της Αγγλικής, της Αμερικανικής και της Γαλλικής επανάστασης, αντλώντας πλούσιο υλικό από την ιστοριογραφία.
Ο συγγραφέας αιτιολογεί τον τίτλο του έργου του αναφέροντας ότι τόσο Παρίσι όσο και στην Πετρούπολη προς το τέλος των δυο επαναστάσεων, της Γαλλικής και της Ρωσικής, παρά το γεγονός ότι μεσολάβησε μεταξύ τους ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, τέθηκε το αίτημα για μια "τρίτη επανάσταση". Το αίτημα δεν προήλθε από τους αντιπάλους της επανάστασης, αλλά από εκείνους που συμμετείχαν, που οι ίδιοι είχαν βοηθήσει να έρθει στην εξουσία το επαναστατικό καθεστώς και από το οποίο αισθάνονταν ότι είχαν προδοθεί.
Στο βιβλίο ξαναζωντανεύουν οι επαναστατικές ζυμώσεις από την πληθώρα των αναφορών της εποχής, που ο συγγραφέας αντλεί από ένα μεγάλο φάσμα νέων, λησμονημένων ή παραγνωρισμένων υλικών, τα οποία αναμειγνύει στο κείμενό του με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκαλύπτονται οι διαφορετικότητες και οι συγκρούσεις, το κοινωνικό υπόβαθρο και η προοπτική της άσκησης εξουσίας από τους λαούς των μεγάλων επαναστάσεων . Καταδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο εκείνο που προέκυψε τελικά, πώς προέκυψε. Πώς από ένα ευρύτερο σύνολο ιδεών, πρακτικών, ομάδων και πράξεων προέκυψε αυτό το περιορισμένο σύνολο στην κατάληξή του. Πόσα γεννήθηκαν, ποια έζησαν, ποια πέθαναν στην πορεία. Πώς εκτράπηκαν οι επαναστάσεις σε φαινομενικά επαναστατικά καθεστώτα και γιατί πολλοί από τους πρωτοστάτες αισθάνθηκαν στο τέλος προδομένοι.
Μέσα στις επαναστατικές αναδρομές που ανοίγει ο Μπούκτσιν παραπλέει ένας άλλος στόχος του συγγραφέα, εξίσου σημαντικός. Όταν μιλάμε σήμερα για τις ιστορικές αυτές επαναστάσεις, που ανέτρεψαν πολλά δεδομένα στην εποχή τους και τα οποία στην εποχή μας φαντάζουν προφανή και δεδομένα, εύκολα κλίνουμε στην κριτική και στα αρνητικά τους σημεία και ξεχνάμε το βασικό, ότι πάψαμε πια να επαναστατούμε. Ακόμα και «Η τρίτη επανάσταση» του Μπούκτσιν πιθανόν να φαντάζει για κάποιους σαν μια ιστορική περιήγηση σε κάτι μακρινό, που βρίσκεται μακράν της εποχής του ατομικισμού και των ΜΜΕ που ζούμε σήμερα. Τίθεται, λοιπόν, έμμεσα το ερώτημα: Πότε θα επαναστατήσουμε σ’ αυτή την κατάντια; Πότε θα θέσουμε το αίτημα για μια ακόμη επανάσταση, για μια «τρίτη επανάσταση»;
Βιογραφικό Σημείωμα
Ο Murray Bookchin (1921-2006), ριζοσπάστης συνδικαλιστής του αμερικανικού εργατικού κινήματος της δεκαετίας του 1930, ήταν από τους πρώτους αριστερούς συγγραφείς που έθιξαν οικολογικά ζητήματα. Συνιδρυτής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικολογίας στην πολιτεία Βερμόντ των ΗΠΑ, δούλεψε σε χυτήρια, δίδαξε σε πανεπιστήμια και υπήρξε συνειδητοποιημένος πολίτης, μαχητικός αγωνιστής και πολυγραφότατος στοχαστής της κοινωνίας σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Δημήτρης Παλάζης, 10/07/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου